Alles over astma

Wat is astma? 

Astma is een aandoening van de luchtwegen. Als u astma heeft, zijn uw longen altijd een beetje ontstoken. Bovendien zijn uw luchtwegen overgevoelig voor bepaalde prikkels. Door die prikkels trekken uw luchtwegen samen. Ook zwelt het slijmvlies op en produceert meer slijm. Daardoor worden uw luchtwegen nauwer dan normaal. Dan wordt het ademen moeilijker, krijgt u het benauwd of krijgt u een astma-aanval.   

Lees ook onze rubriek: De zoektocht naar balans met astma. Hier vertelt mevrouw Bosman (77) hoe ze werkt aan haar gezondheid met medicijnen voor haar astmatische klachten.

Kinderen kunnen ook last hebben van astma. Uw kind moet dan vaak hoesten of is gauw benauwd. Lees hier meer over astma bij kinderen.

Symptomen van astma 

Kenmerkend voor astma zijn symptomen als: 

• U heeft een piepende ademhaling. 
• U bent kortademig of benauwd. 
• U heeft last van slijm in uw luchtwegen. 
• U hoest wekenlang (minimaal 3 weken), en vooral ‘s nachts. 
• U heeft terugkerende periodes waarin u veel moet hoesten.  
• U bent vermoeid doordat het ademhalen u (veel) moeite kost.  
• Uw conditie is verslechterd, waardoor lichaamsbeweging zwaarder is dan voorheen. 

De ernst van de astma symptomen kan nogal variëren. Bij veel mensen wisselen dagen of perioden met weinig klachten en dagen of perioden met veel klachten elkaar af.  

Oorzaken van astma

Hoe krijgt u astma? Dit is een vraag waar nog geen duidelijk antwoord op is. Het is niet duidelijk waarom sommige mensen wel astma krijgen en waarom sommige mensen niet. Vaak is astma erfelijk. Dus als iemand in uw familie astma heeft, is er een kans dat u of uw kind het ook heeft.

Door astma zijn uw longen extra gevoelig voor bepaalde prikkels. Bijvoorbeeld huisdieren, huisstofmijt, stuifmeel, rook of uitlaatgassen. Welke prikkels astmaklachten veroorzaken en hoe sterk de longen hierop reageren, verschilt per persoon. Door de prikkels gaat u hoesten, wordt u benauwd of krijgt u een astma-aanval. Er zijn verschillende soorten prikkels: allergische prikkels, niet-allergische prikkels en inspanningsprikkels.  

Soorten astma 

Er zijn verschillende soorten astma, met verschillende oorzaken en symptomen: 

• Allergische astma. Dan wordt uw astma uitgelokt door stoffen waarvoor u allergisch bent. Mensen met astma reageren vaak op: 
  • stoffen in de lucht. Bijvoorbeeld stuifmeel/pollen van bomen, grassen en kruiden (hooikoorts), huisstofmijt, huidschilfers van huisdieren als honden, katten, knaagdieren en paarden, en schimmels.  
  • stoffen in het eten of in medicijnen. 
• Niet-allergische astma. Dan krijgt u astmaklachten door prikkels waarvoor u op zich niet allergisch bent. Bijvoorbeeld door: 
  
  • parfums, rook, uitlaatgassen, luchtvervuiling, baklucht, verflucht 
  • kou, vochtige lucht, mist, stoom 
  • luchtweginfecties zoals griep of verkoudheid 
• Inspanningsastma. Dan krijgt u het benauwd bij inspanning, vooral als u te snel in beweging komt. Bij dit type astma kunnen uw klachten erger worden als u gestrest of emotioneel bent. Lees hier meer over inspanningsastma.
  
  
• Ernstige astma. Dit type astma geeft de ergste klachten en is het moeilijkst te beheersen met medicijnen. Bij ernstige astma heeft u vaak ziekenhuisbehandelingen nodig.  

Astma voorkomen

Astma is een chronische, blijvende ziekte. Als u eenmaal astma heeft, kunt u daar niet meer van genezen. Wel kunt u proberen om astmaklachten en astma-aanvallen zo veel mogelijk te beperken. 

• Prikkels vermijden 

  Een astma-aanval wordt uitgelokt door prikkels. Als u weet voor welke prikkels uw luchtwegen gevoelig zijn, kunt u proberen die zo veel mogelijk te vermijden. Is de oorzaak van uw astma niet duidelijk? Dan kan bloedonderzoek uitwijzen welke allergieën u eventueel heeft. 
  
  

• Niet (mee)roken 

  Roken en meeroken zijn erg ongezond, zeker bij astma. De rook is prikkelend voor uw luchtwegen. Hierdoor worden uw astmatische longen steeds gevoeliger voor andere prikkels en trekken ze steeds vaker samen. Ook beschadigen uw longen steeds meer doordat de slijmvliezen van uw longen chronisch ontstoken zijn. Hierdoor worden uw klachten erger: hoesten, slijm opgeven en benauwd zijn. Bovendien gaan uw astmamedicijnen steeds minder goed werken. Verder kunt u COPD ontwikkelen. COPD veroorzaakt eveneens blijvende beschadiging en vernauwing van uw luchtwegen. Roken of meeroken is dus zeer onverstandig bij astma. 
  
  

• Huisstofmijt bestrijden 

  Bij astma is huisstofmijt vaak een ernstige boosdoener. Het is belangrijk dat u huisstofmijt in uw huis zoveel mogelijk bestrijdt. Kies voor gladde, nat te reinigen vloerbedekking (zeil, linoleum of plavuizen). Verschoon uw beddengoed elke week en was het op een hoge temperatuur (60 graden). Stofzuig uw huis regelmatig en zorgvuldig. En voorkom dat de lucht in uw huis te vochtig is. Stoken met het raam op een kier maakt de lucht in huis wat droger.  
  
  

• Dagelijkse lichaamsbeweging 

  Bij inspanning kunt u het benauwd krijgen. Toch is het belangrijk dat u voldoende beweegt, zeker als u astma heeft. Het is belangrijk dat uw conditie zo goed mogelijk blijft. Probeer daarom elke dag een half uur aan lichaamsbeweging te doen. Bijvoorbeeld wandelen, fietsen, fitness of zwemmen.  
  Zorg bij lichaamsbeweging of sporten altijd voor een goede ‘warming up’. Begin rustig en kom niet ineens te snel in beweging. Gaat u buiten bewegen en is het koud weer? Probeer dan zo veel mogelijk door uw neus te ademen. Dan wordt de lucht al wat opgewarmd voor die in uw luchtwegen komt. Dat is minder prikkelend voor uw luchtwegen.  
  
  

• Jaarlijkse griepprik 

  Als u astma heeft, kunt u extra ziek worden als u griep oploopt. Haal daarom uit voorzorg elk jaar de griepprik. 

Welke medicijnen kunt u gebruiken bij astma? 

Astma wordt meestal behandeld met 2 soorten medicijnen, luchtwegverwijders en luchtwegbeschermers.  

Luchtwegverwijders 

De luchtwegverwijder zorgt ervoor dat de longen weer opengaan. Hierdoor kan de zuurstof beter in de longen komen en vermindert de benauwdheid. Er zijn twee soorten luchtwegverwijders. 

• Kortwerkende luchtwegverwijders

  Deze luchtwegverwijders werken binnen enkele minuten en de werking houdt een paar uur aan. Ze zijn bedoeld om een acute aanval van benauwdheid te stoppen.  
  
  

• Langwerkende luchtwegverwijders 

  Deze luchtwegverwijders worden gebruikt door mensen die regelmatig last hebben van astma-aanvallen. De werking houdt ongeveer een halve dag aan.  

Luchtwegbeschermers 

De luchtwegbeschermer bestrijdt de ontsteking van de luchtweg en vermindert de reactie van de luchtweg op prikkels. Deze middelen moet u inhaleren. Luchtwegbeschermers om te inhaleren zijn bijnierschorshormonen, ook wel corticosteroïden genoemd. Deze middelen werken ontstekingsremmend en beschermen de luchtwegen tegen prikkels die benauwdheid veroorzaken. Hierdoor zal de conditie van de longen verbeteren en zal het aantal aanvallen van benauwdheid afnemen.  

Wanneer gebruik ik welke medicijnen?

U heeft ineens last van benauwdheid of moeite met ademen

Gebruik luchtwegverwijders, hierdoor zult u makkelijker gaan ademen. Kortwerkende luchtwegverwijders werken al binnen een paar minuten en werken een paar uur lang. Voorbeelden hiervan zijn: salbutamol, ipratropium, terbutalineen de combinatie van ipratropium met fenoterol.

U heeft last van astma-aanvallen of aanvallen van benauwdheid

Hierbij gebruikt u langwerkende luchtwegverwijders. Deze middelen zijn niet bedoeld voor acute aanvallen, deze medicijnen werken ongeveer 12 uur lang. Voorbeelden hiervan zijn: formoterol en salmeterol.

U heeft astma-aanvallen of u wilt deze voorkomen.

Hierbij kunt u ontstekingsremmers gebruiken, deze middelen zijn bijnierschorshormonen (corticosteroïde). Dit zijn luchtwegbeschermers die u moet inhaleren. Wanneer u deze ontstekingsremmers regelmatig inademt zal de conditie van uw longen beter worden. Ook zult u minder last hebben van aanvallen en benauwdheid. Denk hierbij aan: beclometason, budesonide, fluticason en ciclesonide. Ontstekingsremmers worden vaak in een apparaat gecombineert met langwerkende luchtwegverwijders.

Hulpmiddelen, informatie en tips 

De meeste mensen met astma gebruiken medicatie die moeten worden ingeademd. Dit inademen, inhaleren genoemd, gebeurt met behulp van een inhalator. Het medicijn komt dan direct op de plaats waar het zijn werk moet doen, namelijk in de longen. Dit heeft als voordeel dat er minder bijwerkingen zijn, dat een kleinere hoeveelheid medicijn kan worden gebruikt en dat het sneller werkt. Het is heel belangrijk dat u een inhalator gebruikt die bij u past. Uw BENU Apotheek kan u hierin adviseren. 

Bekijk onderstaande links voor meer informatie:

• BENU Inhalatiecoach
• Alles over zorgvergoedingen bij astma (zorgwijzer.nl)
• Lees meer over astma tests